Jakie są rodzaje gitar? Przewodnik po typach, brzmieniach i zastosowaniach

Gitara to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i wszechstronnych instrumentów na świecie. Znajdziesz ją zarówno w rękach początkujących muzyków, jak i legendarnych artystów sceny rockowej, jazzowej czy klasycznej. Choć z pozoru może wyglądać podobnie, pod nazwą „gitara” kryje się wiele różnych typów i odmian, dopasowanych do rozmaitych stylów muzycznych i potrzeb. W tym artykule pokażemy Ci, jakie są rodzaje gitar i czym różnią się od siebie – dzięki temu łatwiej wybierzesz instrument idealny dla siebie.

Bez względu na to, czy grasz dla przyjemności, tworzysz własne kompozycje, czy planujesz karierę sceniczną – dobrze dobrana gitara potrafi zmienić wszystko. Właściwy wybór instrumentu nie tylko wpływa na komfort gry, ale też na brzmienie i możliwości muzyczne. Poniżej przedstawiamy najważniejsze rodzaje gitar wraz z ich charakterystycznymi cechami i zastosowaniem.

Spis treści

Gitary akustyczne

Gitary akustyczne to jedne z najczęściej wybieranych instrumentów przez osoby rozpoczynające przygodę z muzyką. Charakteryzują się pudłem rezonansowym, które odpowiada za naturalne wzmocnienie dźwięku – nie wymagają podłączenia do wzmacniacza, aby grać głośno i wyraźnie. Są niezwykle uniwersalne, sprawdzają się w wielu gatunkach muzycznych: od klasyki, przez folk i country, aż po pop czy rock. Poniżej opisujemy najpopularniejsze typy gitar akustycznych:

Gitara klasyczna (hiszpańska) – wyposażona w nylonowe struny, które są delikatniejsze dla palców, dlatego polecana jest początkującym. Ma szeroki gryf i miękkie, ciepłe brzmienie. Wykorzystywana głównie w muzyce klasycznej, flamenco oraz bossa novie.
Gitara stalowostrunowa (westernowa) – posiada metalowe struny, co daje jej jaśniejsze i donośniejsze brzmienie. Ma węższy gryf niż klasyczna i sprawdza się w stylach takich jak folk, country, pop czy rock. Popularne kształty to m.in. dreadnought, jumbo i concert.
Gitara elektroakustyczna – wygląda jak typowa gitara akustyczna, ale ma wbudowany przetwornik i może być podłączona do wzmacniacza. Idealna do koncertów i nagrań, gdy potrzebne jest nagłośnienie bez utraty naturalnego brzmienia.
Gitara dwunastostrunowa – każda struna ma swoją parę, co tworzy pełniejsze, bogatsze brzmienie. Używana głównie w muzyce folkowej i rockowej. Wymaga jednak więcej siły przy dociskaniu strun i dokładniejszego strojenia.
Gitara rezofoniczna (dobro) – zamiast tradycyjnego pudła rezonansowego, posiada metalowy rezonator, który nadaje jej charakterystyczne, metaliczne brzmienie. Często używana w bluesie i bluegrassie.
Gitara archtop – wyróżnia się wypukłym topem i otworami w kształcie litery „f”, podobnymi do skrzypiec. Ma ciepłe, selektywne brzmienie i często wykorzystywana jest przez gitarzystów jazzowych.

Gitary elektryczne

Gitary elektryczne to fundament wielu gatunków muzycznych – od rocka, przez blues, po metal czy jazz. W przeciwieństwie do gitar akustycznych, nie mają pudła rezonansowego – ich dźwięk generowany jest przez przetworniki, a następnie wzmacniany przez wzmacniacz. Dzięki temu oferują ogromne możliwości kreowania brzmienia i stosowania różnorodnych efektów dźwiękowych. Oto główne typy gitar elektrycznych:

Gitara typu solid body – posiada lity, jednolity korpus bez pustych przestrzeni. Jest to najpopularniejszy typ gitary elektrycznej, zapewniający dużą wytrzymałość i odporność na sprzężenia zwrotne. Brzmienie można dowolnie modyfikować za pomocą przetworników i efektów. Najbardziej znane modele to Fender Stratocaster i Gibson Les Paul.
Gitara typu semi-hollow body – łączy cechy gitar pełnych i pudłowych. Korpus ma częściowo puste wnętrze, co nadaje brzmieniu ciepła i głębi, przy jednoczesnym ograniczeniu sprzężeń. Bardzo ceniona w jazzie i bluesie.
Gitara typu hollow body – całkowicie pusty korpus, co skutkuje bardzo rezonującym, ciepłym brzmieniem. Ze względu na dużą podatność na sprzężenia nie sprawdza się w muzyce o wysokim poziomie przesteru, ale jest doskonała do jazzu, swingu i klasycznego rock’n’rolla.
Gitara siedmiostrunowa i ośmiostrunowa – dodatkowe struny rozszerzają zakres tonalny w dół, co pozwala na grę cięższych riffów i bardziej złożonych akordów. Szczególnie popularne w muzyce metalowej i progresywnej.
Gitara baritonowa – ma dłuższą menzurę i fabrycznie niższe strojenie (np. B standard zamiast E). Umożliwia uzyskanie głębszego, bardziej mięsistego brzmienia bez utraty napięcia strun. Często wykorzystywana w muzyce surf, western i nowoczesnych odmianach rocka.

Gitary basowe

Choć często pozostają w cieniu gitar solowych, gitary basowe odgrywają kluczową rolę w każdej sekcji rytmicznej. To one tworzą pomost między perkusją a instrumentami harmonicznymi, odpowiadając za podstawę tonalną i puls utworu. Gitara basowa ma dłuższą menzurę i grubsze struny niż tradycyjna gitara, co pozwala uzyskać niższe, bardziej mięsiste dźwięki.

Bas elektryczny – najpopularniejszy typ gitary basowej. Standardowo wyposażony w cztery struny (choć dostępne są też wersje pięcio- i sześciostrunowe), umożliwia precyzyjne prowadzenie linii basowych w niemal każdym gatunku muzycznym – od rocka i funku, po jazz i hip-hop. Dzięki przetwornikom wymaga podłączenia do wzmacniacza, co daje możliwość kontrolowania głośności i brzmienia. Charakteryzuje się mocnym, klarownym dźwiękiem i dużą wszechstronnością.
Bas akustyczny – rzadziej spotykany, ale coraz częściej wybierany przez muzyków grających akustyczne sety lub w plenerze. Wyglądem przypomina gitarę akustyczną, ale ma dłuższy gryf i większe pudło rezonansowe. Nie wymaga podłączenia do prądu, choć często jest wyposażony w przetwornik elektroakustyczny. Ze względu na słabsze nagłośnienie, najlepiej sprawdza się w kameralnych warunkach lub z użyciem wzmacniacza akustycznego.

Inne rodzaje gitar

Poza najczęściej spotykanymi gitarami akustycznymi, elektrycznymi i basowymi, istnieje wiele mniej popularnych, ale niezwykle ciekawych odmian gitar. Często są one używane w bardzo konkretnych gatunkach muzycznych lub przez bardziej zaawansowanych muzyków, poszukujących unikalnego brzmienia czy specyficznej techniki gry. Oto kilka przykładów:

Gitara flamenco – na pierwszy rzut oka przypomina gitarę klasyczną, jednak różni się budową i brzmieniem. Ma cieńszy korpus i twardszy top, co sprawia, że dźwięk jest jaśniejszy, bardziej perkusyjny i dynamiczny. Przystosowana do technik charakterystycznych dla muzyki flamenco, takich jak golpe czy rasgueado.
Lap steel i pedal steel – instrumenty grane w pozycji poziomej, często z użyciem metalowego pręta (slide). Lap steel to prostsza wersja, natomiast pedal steel posiada dodatkowe pedały i dźwignie do zmiany strojenia w czasie gry. Obie odmiany są nieodłącznym elementem muzyki country, hawajskiej oraz americana.
Gitara harfowa – unikalny instrument, który oprócz standardowego gryfu posiada dodatkowe struny rezonansowe, nieprzyciskane, ale wzbogacające brzmienie. Używana głównie w muzyce eksperymentalnej i klasycznej. Wymaga dużej wprawy i dobrej znajomości teorii muzyki.
Gitara bezprogowa (fretless) – pozbawiona progów na gryfie, co umożliwia płynne przechodzenie między dźwiękami, podobnie jak w skrzypcach czy wiolonczeli. Wymaga precyzyjnego słuchu i techniki, ale pozwala uzyskać wyjątkowo ekspresyjne brzmienie. Często używana w jazzie i muzyce alternatywnej.

Jak wybrać gitarę?

Wybór odpowiedniej gitary to kwestia indywidualnych potrzeb, upodobań muzycznych i poziomu zaawansowania. Nie ma jednego uniwersalnego modelu, który sprawdzi się u każdego – wszystko zależy od tego, jaki styl muzyczny chcesz grać, gdzie zamierzasz grać (w domu, na scenie, w studio), a także od budowy ciała czy nawet siły dłoni.

Dla osób początkujących najczęściej polecana jest gitara klasyczna. Jej nylonowe struny są miękkie i mniej obciążają palce, a szeroki gryf ułatwia naukę poprawnego ułożenia palców na progach. To dobre rozwiązanie na start, zwłaszcza jeśli uczysz się samodzielnie lub uczęszczasz na lekcje w szkole muzycznej.

Jeśli marzysz o grze w zespole rockowym, metalowym czy bluesowym, zdecydowanie lepszym wyborem będzie gitara elektryczna. Pozwala na eksperymenty z brzmieniem, korzystanie z efektów, a przy tym jest stosunkowo łatwa w grze dzięki niższemu napięciu strun i węższemu gryfowi.

Miłośnicy folku, country i piosenki autorskiej powinni zainteresować się gitarą stalowostrunową (akustyczną). Jej jasne, wyraźne brzmienie świetnie sprawdza się w akompaniamencie, a różne kształty korpusu pozwalają dopasować instrument do własnych preferencji.

Jeżeli interesuje Cię granie linii basowych i czujesz, że wolisz rytmikę niż prowadzenie melodii, wybierz gitarę basową – najlepiej elektryczną. Jest niezastąpiona w zespole i daje duże pole do popisu w pracy z rytmem.

Warto też pamiętać, że niezależnie od wyboru typu gitary, kluczowe znaczenie ma jej wygoda – dobrze jest przetestować instrument przed zakupem, sprawdzić jego wagę, kształt gryfu i ogólny komfort gry. Czasem to, co dobrze wygląda w sklepie online, okazuje się mało praktyczne w praktyce scenicznej czy domowej.

Ostatecznie najważniejsze jest, by gitara inspirowała Cię do grania i rozwijania swoich umiejętności.

Podsumowanie

Jak widać, odpowiedź na pytanie „jakie są rodzaje gitar” nie jest jednoznaczna – instrumenty te występują w wielu odmianach, z których każda ma swoje unikalne brzmienie, zastosowanie i charakter. Niezależnie od tego, czy szukasz klasycznej gitary do nauki, elektrycznej do grania w zespole, czy może czegoś bardziej nietypowego jak pedal steel – ważne, by dopasować instrument do swoich potrzeb i muzycznych marzeń. Gitara to nie tylko narzędzie, ale przede wszystkim źródło radości i inspiracji.